ArtikelenGeplaatst op: 21 juli 2021

Gericht of selectief mastitis behandelen? Wat doet u?

Gericht behandelen

Met gericht behandelen wordt bedoeld dat er behandeld wordt met een antibiotica die gericht werkzaam is tegen de mastitisverwekker. Bijvoorbeeld het gebruik van eerstekeusmiddelen met penicilline bij  astitisgevallen door Staphylokokken (Aureus) of Streptokokken. Of het gebruik van een tweede keus middel bij E. coli. Omdat de verwekker niet altijd bekend is op het moment van behandelen, gebruiken we in Nederland ook wel de ernst of graad van mastitis om gericht te behandelen. Milde graad 1 en 2 mastitis worden meestal veroorzaakt door verwekkers waartegen eerstekeusantibiotica werkzaam zijn. Ernstige graad 3 mastitisgevallen mogen met tweedekeusmiddelen worden behandeld.

Selectief (niet-) behandelen

Sommige veehouders wachten bij een vlokje in de melk of verhoogde geleidbaarheid weleens een dag af, om te kijken of de koe ook zonder behandeling herstelt. Dit wordt zelf-genezing genoemd. Deze koeien hebben geen antibiotica nodig. Dit is een vorm van selectief niet-behandelen. Het is wel zaak om naar de celgetalgeschiedenis van zo’n koe te kijken en of ze eerder mastitis heeft gehad Als ze een mastitis verleden heeft, heeft het geen zin om behandeling uit te stellen. Een andere manier van selectief niet-behandelen is bijvoorbeeld de keuze om koeien die weinig kans op genezing hebben helemaal niet met antibiotica te behandelen en op termijn af te voeren. Een acuut, ernstig ziek dier moet om welzijnsreden natuurlijk wel behandeld worden!

Koeien die minder kans op genezing hebben, zijn koeien die al langer een verhoogd celgetal hebben, soms zelfs meerdere lactaties. Ze genezen dan ook niet goed tijdens de droogstand, na droogzetten met antibiotica. Of koeien die vaker mastitis hebben gehad in één of meerdere kwartieren. Het is dan zonde om antibiotica te gebruiken, omdat dit soort koeien toch vaak niet genezen. Ondertussen kunnen ze wel andere dieren in de koppel besmetten. Het is daarom verstandig om te overwegen om dit soort koeien af te voeren. Daarnaast is het verstandig om nieuw verhoogde koeien tijdig te behandelen om juist te voorkomen dat ze chronisch blijvend verhoogd) celgetal koeien worden.

Praktische overwegingen

Er zijn verschillende eerste- en tweedekeusinjectoren beschikbaar. De geadviseerde behandeling verschilt soms per product; om de 12 uur of 24 uur behandelen gedurende 2 dagen, om de dag behandelen of
met een flexibele behandelingsduur van 3 tot 5 dagen. Het advies is om met de dierenarts te overleggen welke producten aansluiten bij het gericht behandelen en het bedrijf. Afhankelijk wat praktisch is voor de veehouder en welke kiemen een rol spelen. Onderzoek van melkmonsters geeft hier inzicht in.

Veldonderzoek

Uit veldonderzoek waaraan 82 veehouders meededen, bleek dat zij in ongeveer 90 procent van de mastitisgevallen met een milde graad 1 of 2 mastitis te maken hadden. Waarvoor dus een eerstekeusmiddel het meest geschikt is. 80 procent van de aangetoonde verwekkers waren goed gevoelig voor eerstekeusmiddelen. Dit waren gram positieve kiemen, zoals Staphylokokken en Streptokokken. De milde mastitis gevallen werd gemiddeld gedurende 4 dagen met een eerstekeus penicilline injector behandeld. De veehouders beoordeelden zelf dat 81 procent van de mastitis gevallen zichtbaar was genezen. Geen excuus dus om alleen
nog maar tweedekeusmiddelen bij mastitis te gebruiken. In veel gevallen zal gericht behandelen met een eerstekeus minstens zo effectief zijn.